aran XXI

DE CAMIN A...

Qué entenem peth nòste territòri? Se tracte sonque des 620 quilomètres quarrats qu’a era Val d’Aran, ei a díder, montanhes, prats, bòsqui, carretères, pòbles…o ei tanben aquerò que manten aquera extension: individus, e damb eri identitats e besonhs?

Eth creishement desmesurat e pòc organizat dera urbanizacion deth solèr enes darrères annades a desvelhat dejà, e per sòrt, bères consciéncies que reclamen ua naua avaloracion d’ua perspectiva de desvolopament sostenible (paraules fòrça viatges emplegades massa allègrament) entà garantir eth mantenement constant deth territòri.

Es normes urbanistiques actuaus non sonque an demorat inservibles e dehòra de tot rasoament logic, se non qu’ath delà aspèctes coma cèrti elements dera arquitectura tradicionau se trapen miaçadi. Totun ei de besonh rebrembar qu’aguestes normes neisheren coma provisionaus a prumèrs des ans 80 e que, d’alavetz ençà, cap ajuntament o govèrn a auut era iniciativa e tanpòc eth coratge de modificar-les e adaptar-les as cambis produsidi en aguesti trenta ans.

Desvolopament ei tanben, e per fòrça, futur. E dilhèu abantes d’arren, calerie relexionar sus qué ei çò demoram deth territòri e s’aguest ei capable de balha’c ath viatge que sage de subervíuer. Qué volem? A on volem arribar?

Ei de besonh encetar naues dinamiques d’interaccion damb era gent que viu e trabalhe en país, entà incentivar un dialòg dubèrt damb es administracions que pogue perfilar ua huelha de rota en tèrmes de planificacion territoriau. Ua huelha autant imprescindibla coma urgent. Iniciatives coma eth Plan Territoriau e eth Plan Director d’Urbanisme son un prumèr pas entà sajar de redreçar era situacion. Totun, jos eth mèn punt d’enguarda, son de besonh mesures d’acompanhament que possibiliten, de vertat, eth cambi de modèu.

Tèmes coma eth desorbitat prètz dera viuenda, era manca de servicis socioculturaus publics, eth modèu toristic (basa dera economia aranesa actuau) encarat sonque entà uns mesi der an e a un unic tipe d’activitat…son exemples de coma era gestion d’un territòri s’estén mès enlà dera esplèita e especulacion deth solèr e deth ciment.

publicat per Aran XXI eth 18:33