13.3.07

Immigracion, per qué ua paraula despectiua?

Tot e èster un fenomèn universau e repetitiu ath long dera istòria, eth concèpte d’immigracion enes nòsti dies pòrte implicita ua mèrca despectiua que, fòrça viatges, non se correspon ara realitat, en tant qu’ era nòsta percepcion sociau sus er immigrant hè que i haje pòurs e prejudicis sociaus. Ei quan aparishen enes carrèrs, es hantaumes des istòries sus es nauvengudi, aqueres que conden que son es que trèn es lòcs de trabalh o que son uns delinqüents.

Eth prumèr cambi sociau mès dificil e significatiu serie donques era forma d’enténer era immigracion, ahèr bric facil e encara mens, rapid. Era societat en generau, e en concrèt era aranesa, a auut en darrèr sègle, ath delà d'èster ua societat patriarcau e sectarizada (damb bèra excepcion) e a despiet d’ èster un lòc de termièra, ua fòrta tradicion en estament familhar e ena Casa. Aguesta tradicion sociau, mercada e devenguda pera forma de desvolopament economic agrari pendent fòrça ans, a cambiat radicaument en tot modificar es formes de trabalh e es besonhs laboraus dera Val.

Er immigrant, principau protagonista laborau enes cambis economics actuaus, çò qu'a de besonh, a priori, ei auer un modus vivendi e era cultura demore relegada en un dusau o tresau lòc, donques çò que prime ei auer es besonhs basics cubèrts, pas parlar er aranés, per exemple, causa que serie artenhuda damb un temps d’ adaptacion e tanben volentat der immigrant.

Ath sòn torn, es institucions araneses an era obligacion de balhar es facilitats entà qu'er immigrant e eth non nauvengut pogue enténer e adaptar-se de forma non traumatica ara situacion culturau especiau dera Val, saber es drets e es deuers, (e se cau modificar-les) entà sajar d’ auer fin finau, un respècte e ua conviuença interculturau.